Çocukluk, dinin alt yapısını oluşturmak için kaçırılmayacak bir fırsattır. Eğitim denince ilk akla gelen atasözü olan “Ağaç yaşken eğilir.” atasözünü çocukların dinî eğitimi açısından okuyacak olursak şunu anlamamız mümkündür: Aksi takdirde çocukken kazanılmayan bazı hasletlerin ileriki yaşlarda kazanılması daha zor olacaktır. “Çocuğuma dinimizi nasıl anlatabilirim/sevdirebilirim?” diye düşünüyorsanız bu yazıyı okumalısınız. Çünkü bu yazıda uygulaması kolay ve anlaşılır tavsiyeler bulacaksınız.
Neler Yapmalıyım?
- Çocuğunuzun; işi tam yapma, sorumluluk sahibi olma, erken kalkma, işini sevme, zamanı iyi kullanma gibi kişilikle ilgili hususları kazanmasına özellikle dikkat edin. Mesela çocuğunuz o gün yatağını kendisi topladıysa, namazını siz hatırlatmadan kıldıysa onun için -her seferinde olmaması ve her zaman aynı hediye vermemek şartıyla- küçük hediyeler hazırlayabilirsiniz.
- Hayâ, yabancılarla ilişkiler, giyim tarzı, hakka hukuka riayet etme, kendini koruma, edep gibi ahlakî konuların üzerinde özenle durun.
- Çocuğunuzda Allah sevgisini uyandırmak için onun aklında küçük soru işaretler oluşturun. Bu meyveyi bizim için kim yarattı? Ağaçları kim yarattı? Anneni çok seviyorsun peki, anneni kim yarattı? gibi sorularla onu, her şeyi Allah’ın yarattığı sonucuna vardırın.
- Çocuğunuzun din hakkında soru sormasına izin verin. Bu, onun dine merakı olduğunun ve bir şeye körü körüne bağlanmadığının göstergesidir. Bilmediğiniz konuyu ise “Bilmiyorum.” diyerek geçiştirmeyin, “Bilmiyorum ama hadi birlikte öğrenelim.” şeklinde olumlu cevaplar verin.
- Allah dostları, ashabı kiram, peygamberler konusunda ona hikâyeler anlatın; gün içinde bu isimleri sık sık anın ki çocuğunuz bu örnek şahsiyetleri merak etsin.
- Çocuğunuza “yardım etmeyi” öğretin. Kendi kumbarası dışında ona bir kumbara daha hediye edin. Bu kumbarayla ihtiyaç sahipleri için para biriktirmesini ona öğretin. Bu yardımları yaparken mutlaka çocuğunuzu da yardıma dâhil edin.
- Sılayı rahimi ona öğretin. Bayramlar bunun için vesile olabilir. Bayramı asla tatil kalıbına dökmeyin.
- Çocuklarınızı haram, lüks ve israftan koruyun. Her istediğine sakın “Evet!” demeyin.
- Onu kötü arkadaşlardan/akrabadan uzak tutun, ahlakı için bin bir özenle çaba sarf ettiğiniz çocuklarınızı kötülüklere karşı savunmasız bırakmayın. Çünkü çocuklar ayna gibidir, ne görürlerse onu uygularlar.
- Çocuğunuzun yanındayken her işin başında “besmele” çekmeyi, Peygamber’imizin adı anıldığında “salavat” getirmeyi alışkanlık hâline getirin.
- Gece yatmadan hemen önce okunan şeylerin unutulması daha zordur. Kısa sureleri gece yatmadan önce birlikte okumanız hem onun ezber yapmasını kolaylaştıracak hem de çocuğunuz böylelikle uyumadan önce dua etmeyi alışkanlık hâline getirecektir.
Neler Yapmamalıyım?
- Çocuğunuza asla yalan söylemeyin. Özellikle nasıl dünyaya geldiği konusundaki sorularına telaşla, daha fazla merak uyandırıcı ve onu küçük düşürücü cevaplar asla vermeyin. Çok üstü kapalı da olsa doğruyu söyleyin, çocuğun merakını o anda giderin. Aksi takdirde çocuk bu merakını zamansızca ve yanlış kaynaklarla gidermeyi mutlaka deneyecektir. Ayrıca eğer sizin yalan söylediğinizi anlarsa size güveni de zedelenecektir. Bu konuda asla söylenmeyecek cevaplar: “Senin aklın yetmez.”, “Seni leylekler getirdi.” vs.
- Din hususunda çocuklarınıza kendi yorumunuzu söylemeyin. “Bakalım bu konuda Kur’an ne diyor?” ya da “Hadi, Peygamber aleyhisselamın hayatına bakalım, acaba o nasıl yapmış?” şeklinde onu asıl kaynaklara yönlendirici olun. Böylelikle çocuğunuzun bu kaynaklarla münasebeti sağlam olacaktır.
- Çocuğunuzun fıtratındaki doğallığı, saflığı, iyiliği kaybetmesine izin vermeyin. Unutmayın ki tabiat kötülüklere meyillidir.
- Dedikodu yapmamaya özellikle çocuğunuzun yanındayken daha da dikkat edin.
- Evinizi sadece uyuyup uyandığınız, yemek yediğiniz bir otel gibi kullanmayın. Çocuk mutluluğu evinizde tatsın, dışarıda aramasın. Çocuk en güzel eğitimini evde anne-babasından alır. Ahlak eğitimi için anne-babanın verdiği eğitimi hiçbir öğretmen veremez, unutmayın.
- Haksız bir durum söz konusu olduğunda -özellikle de çocuğunuz yanınızdaysa- sessiz kalmayın. Haksızlığı dile getirin ve olaya müdahale edin ve bunu “Allah görüyor.” diye yaptığınızı söyleyin.
- Namazlarınızı tek başınıza kılmayın, mutlaka çocuklarınızın yanında kılın. Çocuğunuz, sizin için namazın ne kadar mühim olduğunu fiilen anlasın. Bilhassa hanımlar namaz kılamadığı dönemlerde seccadeye oturup namaz süresi kadar zamanı dua ederek, tespih çekerek geçirmelidirler ki çocukların aklına başka şeyler gelmesin.
- İbadetleri yapması için onu zorlamayın. İbadetlerine özen göstermesi için öncelikle bu ibadetleri “niçin” yaptığını ona öğretin. Allah’ı sevmesini sağlayın ki Allah’ı sevdikten sonra zaten ibadet yapmak isteyecektir. Öncelikle cehennem gibi korkutucu mefhumlardan bahsetmeyin. Allah’ın merhametini, şefkatini, bağışlayıcılığını, lütfunu öncelikli olarak anlatın.
Hilâl Furkan / Gençdoku Eylül 2012
